Historyk o rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości

Dziś obchodzimy 104 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. 11 listopada 1918 roku nie był jednak dniem, w którym nagle z niebytu pojawiła się odrodzona Rzeczpospolita. Ta data symbolizuje pewien proces, który rozpoczął się dużo wcześniej i zakończył wiele lat później.

Już od 1918 roku trwała dyskusja nad tym, który dokładnie dzień powinien być uznany za datę odzyskania przez Polskę niepodległości. Socjaliści uważali, że powinien być to dzień, w którym w Lublinie powstał rząd Ignacego Daszyńskiego. Narodowi Demokraci chcieli, by była to data podpisania Traktatu Wersalskiego. Zwyciężyła jednak koncepcja piłsudczyków, związana z oswobodzeniem Warszawy – mówi historyk, profesor Janusz Odziemkowski. “Warszawa była symbolem. W okresie zaborów mówiono, że wolna Polska będzie wtedy kiedy wolna będzie Warszawa i uda się zwołać Sejm. Do zwołania Sejmu trzeba było jeszcze poczekać, ale Warszawa była wolna 11 listopada 1918 roku” – powiedział historyk. 

11 listopada 1918 roku jest do dziś symbolem. Wtedy co prawda zakończyła się I wojna światowa, ale wojna o polską niepodległość dopiero nabierała na sile. Miała potrwać do 1921 roku. “To było państwo bez granic, ani na zachodzie, ani na wschodzie nie mieliśmy wytyczonej granicy. Granica wschodnia została wytyczona Traktatem Ryskim, a granica zachodnia po Powstaniach Śląskich” – podkreślił profesor Janusz Odziemkowski. 

Problemem była nie tylko wojna o granice, ale również zupełnie odmienna mentalność Polaków z trzech różnych zaborów. Były to trzy różne systemy prawne oraz trzy różne systemy gospodarcze. Problem pojawiał się nawet w kwestii języka, który przez ponad 100 lat niewoli ewoluował inaczej w zaborze pruskim, a inaczej w rosyjskim. “Czasami nie można było się porozumieć, zwłaszcza gdy dyskutowało się o rzeczach fachowych. Tam były naloty niemczyzny, tu ruszczyzny, a jeszcze gdzie inaczej takie austriackie gadanie” – powiedział Janusz Odziemkowski. 

11 listopada jako datę odzyskania niepodległości polskie władze przyjęły dopiero w 1937 roku. Oficjalne obchody tej rocznicy w II Rzeczpospolitej odbyły się tylko raz, w 1938 roku.