W reakcji na atak Rosji na Ukrainę oraz doniesienia o działaniach wojsk rosyjskich wymierzonych w ludność cywilną, Instytut Pileckiego powołał Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina. Jego zadaniem będzie gromadzenie i utrwalanie dowodów zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych przez wojska rosyjskie na terytorium Ukrainy, a zwłaszcza zbieranie i rejestrowanie relacji świadków.
„Zbieranie świadectw jest bardzo ważne, aby ukarać sprawców” – powiedziała w radiowej Dwójce dyrektor Instytutu Pileckiego prof. Magdalena Gawin. Dodała, że nie można popełnić błędów z przeszłości. „Od pierwszych dni inwazji powstała myśl, żeby udokumentować zbrodnie rosyjskie. Rosja za swoje działania nie została ukarana po drugiej wojnie światowej. Jestem pewna, że Rosja, która miałaby swoją Norymbergę po drugiej wojnie światowej nie postępowałaby dzisiaj w taki sposób. Naród czy kraj, który jest agresorem, który nie ponosi żadnej odpowiedzialności za zbrodnie, dokonuje kolejnych zbrodni” – powiedziała Magdalena Gawin.
Nowa jednostka apeluje do ukraińskojęzycznych wolontariuszy o pomoc w rejestracji i dokumentacji świadków. Historie świadków agresji rosyjskiej zarejestrują pracownicy projektu “Świadkowie Epoki” (kanał na YouTube), doświadczeni w gromadzeniu notacji filmowych i pracy metodą historii mówionej. Instytut współpracuje z historykami – badaczami zbrodni dwudziestowiecznych totalitaryzmów oraz z ekspertami międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych.
Wolontariusze posługujący się językiem ukraińskim, którzy zgłoszą się do przeprowadzania wywiadów z uchodźcami, zostaną wcześniej przeszkoleni przez pracowników Instytutu. Osoby, które znają język ukraiński i chcą pomóc w dokumentowaniu świadectw, mogą wysyłać zgłoszenia pod adres [email protected].
