Jutro w Londynie Instytut Pileckiego oficjalnie zaprezentuje anglojęzyczne wydanie “Listy Ładosia”. To opublikowany w grudniu wykaz ponad 3200 osób, którym w okresie II wojny światowej polscy dyplomaci pod kierunkiem ambasadora Aleksandra Ładosia wraz z organizacjami żydowskimi w Szwajcarii wystawiali fałszywe paszporty latynoamerykańskie. Te dokumenty zwiększały szanse Żydów w całej Europie na przeżycie Holokaustu.
Jak mówi Polskiemu Radiu współautor publikacji Bartłomiej Zygmunt z Instytutu Pilieckiego, dzięki odzewowi na polskie wydanie “Listy Ładosia”, anglojęzyczna wersję poszerzono o ustalone losy około 50 osób.
“Odzywają sie do nas mailowo osoby, które przede wszystkim znajdują kogoś na liście, mówią, że jeszcze ktoś z rodziny również posiadał taki paszport. Czasami było to dziecko a czasami ktoś znajomy i ten odzew jest. Dostaliśmy również parę nowych dokumentów, potwierdzających wydanie takiego paszportu w Bernie, dostaliśmy skany trzech paszportów” – powiedział Bartłomiej Zygmunt.
Dzięki anglojęzycznej wersji autorzy “Listy Ładosia” chcą dotrzeć do środowisk zagranicznych, przede wszystkim żydowskich. Po londyńskiej premierze “Listy Ładosia”, jej współautorzy udadzą się do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaplanowano spotkania w Nowym Jorku i w Connecticut.
Badacze podkreślają, że wykaz ponad 3 tysięcy osób zawiera tylko część tych, którym próbowali pomóc polscy dyplomaci i ich żydowscy współpracownicy. Według różnych szacunków, Grupa Ładosia wystawiła około 4-5 tysięcy dokumentów, a akcja paszportowa mogła objąć od 8 do 10 tysięcy osób. Liczbę ocalonych dzięki tej akcji ocenia się na 2-3 tysiące Żydów pochodzących z prawie wszystkich krajów okupowanej Europy, w większości z Polski, Holandii i Niemiec.
Działania odbywały się za wiedzą i wsparciem polskiego rządu na uchodźstwie. Polacy udostępnili także organizacjom żydowskim szyfry dyplomatyczne, co umożliwiło im korespondencję z okrążonej przez nazistowskie Niemcy Szwajcarii m.in. do USA.
“Lista Ładosia” powstała w Instytucie Pileckiego we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej, Żydowskim Instytutem Historycznym, Ambasadą RP w Bernie oraz Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
