Polska: 77 lat temu do Warszawy wkroczyła Armia Czerwona oraz 1. Armia Wojska Polskiego

17 stycznia 1945 roku do zniszczonej Warszawy wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej oraz 1 Armii Wojska Polskiego. Tego dnia zakończyła trwająca od 1939 roku niemiecka okupacja miasta, a zaczęła okupacja sowiecka.

Walki o Warszawę rozpoczęły się już 14 stycznia a zdobycie miasta było częścią wielkiej sowieckiej operacji wiślańsko-odrzańskiej. 17 stycznia między innymi poprzez zamarzniętą Wisłę do zburzonej stolicy wkroczyli Sowieci oraz polscy żołnierze z 1 Armii Wojska Polskiego. Miasta broniły niewielkie siły niemieckie, do walk doszło jednak w pobliżu Dworca Głównego, w Lasku Bielańskim a także w ścisłym centrum w Alejach Jerozolimskich. W wyniku walk zginęło kilkuset żołnierzy.

Sowieci mogli wkroczyć do Warszawy jeszcze w sierpniu 1944 roku. Wtedy jednak nie pomagając Powstańcom Warszawskim skazali miasto na zagładę. Jak mówi dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski, sowieci czekali aż Warszawa się wykrwawi. “Dzieli ich tylko Wisła. Nie pomagają Powstaniu tak jak Powstanie na to zasługuje” – powiedział dyrektor muzeum. Jak dodał Jan Ołdakowski, sowieckie samoloty bez problemu mogły osłonić miasto od niemieckich bombardowań. “Niestety tego nie robią. Czekają aż Powstanie upadnie” – powiedział Jan Ołdakowski. 

Już we wrześniu 1944 roku na zajętej przez Armię Czerwoną praskiej części Warszawy rozpoczyna się okres terroru. Do katowni NKWD trafiają ludzie związani z Armią Krajową.

W momencie wkroczenia do zniszczonego miasta sowietów w mieście przebywało od kilkuset do około tysiąca ludzi ukrywających się w ruinach. Od stycznia 1945 do Warszawy zaczynają powracać mieszkańcy, wielu z nich od razu trafia do sowieckich aresztów, w tym byli Powstańcy Warszawscy. “Nie czekają na nich, tak jak śpiewali w piosenkach, parada. Czeka na nich areszt Urzędu Bezpieczeństwa” – powiedział Jan Ołdakowski.

W Warszawie w trakcie wojny obronnej, Powstania Warszawskiego oraz głównie po jego zakończeniu Niemcy zniszczyli około 85% budynków, 90% zakładów przemysłowych i wszystkie mosty.

3 stycznia 1945 Krajowa Rada Narodowa podjęła decyzję o konieczności odbudowy Warszawy i ustanowienia jej stolicą niepodległej Polski. W ubiegłym roku Sejm podjął decyzję o odbudowie Pałacu Saskiego, wysadzonego przez Niemców tuż przed wkroczeniem do miasta Armii Czerwonej.