Polska: prezydent podpisał nowelizację ustawy o cudzoziemcach

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o cudzoziemcach. Ustawa z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw ma na celu między innymi zapewnienie warunków do stosowania dwóch rozporządzeń Parlamentu Europejskiego. 

Pierwsze z nich – o sygnaturze 2018/1860 – dotyczy użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Przepisy ustanawiają nowy system służący do wymiany między państwami członkowskimi, które korzystają z SIS, informacji na temat decyzji nakazujących powrót wydanych w odniesieniu do obywateli państw trzecich, nielegalnie przebywających na terytorium państw członkowskich, oraz do monitorowania tego, czy obywatele państw trzecich objęci tymi decyzjami opuścili terytorium państw członkowskich. 

Drugie z rozporządeń – o sygnaturze 2018/1861 – dotyczy wjazdu i pobytu obywateli krajów trzecich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw obszaru Schengen. Wprowadza ono bardziej szczegółowe uregulowania dotyczące wpisów w SIS oraz wzajemnych konsultacji państw członkowskich korzystających z systemu do celów odmowy wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich na terytorium państw obszaru Schengen. 

Ustawa wprowadza zatem głównie przepisy o charakterze kompetencyjnym wskazujące organy właściwe do realizacji zadań przewidzianych w tych rozporządzeniach oraz zmiany w przepisach dotyczących prowadzonego przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Polski jest niepożądany.

Ustawa dokonuje również zmian w zakresie przyznanych dotychczas Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców kompetencji, a mianowicie przenosi część tych kompetencji – w zakresie decyzji dotyczących pobytu, powrotu, wydalenia i przekazania – na Komendanta Głównego Straży Granicznej, jako organu wyższego stopnia w stosunku do komendantów oddziałów i placówek Straży Granicznej. 

W konsekwencji ustawa dokonuje również stosownych zmian w zakresie prowadzonych krajowych rejestrów spraw dotyczących zgód na pobyt ze względów humanitarnych i zgód na pobyt tolerowany, zobowiązań do powrotu, wydaleń z Polski obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin oraz przekazań do innego państwa członkowskiego. Jednocześnie ustawa wprowadza zmiany skupiające w rękach Komendanta Głównego Straży Granicznej realizację zadań związanych z udzielaniem oraz organizacją pomocy cudzoziemcom w dobrowolnym powrocie i pomocy w przeniesieniu cudzoziemca do innego państwa odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Ponadto ustawa wprowadza możliwość wydania i zwolnienia z opłaty za wydanie – w nowej tymczasowej i uproszczonej procedurze – polskiego dokumentu podróży cudzoziemcowi, który posiada obywatelstwo określone w odpowiednich przepisach, a także możliwość dla obywatela Ukrainy, który przebywa legalnie na terytorium Polski, pobierania, przechowywania i prezentacji w ramach publicznej aplikacji mobilnej mObywatel dokumentu elektronicznego, zawierającego dane dziecka będącego pod jego władzą rodzicielską. 
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych regulacji.